Cơ sở pháp lý mới cải cách hoạt động hải quan

Thúc đẩy hiện đại hóa hải quan

Cải cách thủ tục hải quan, hiện đại hóa quản lý hải quan, nội luật hóa các cam kết quốc tế đáp ứng yêu cầu hội nhập và tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) là một trong những nhóm vấn đề được quy định cụ thể trong Luật Hải quan (sửa đổi). Theo đó, khi Luật có hiệu lực sẽ là cơ sở pháp lý vững chắc để thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ phương thức truyền thống, bán điện tử sang phương thức điện tử. Các quy định về địa điểm làm thủ tục hải quan, hồ sơ hải quan, thời hạn nộp hồ sơ hải quan, đăng ký tờ khai hải quan cũng được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thủ tục hải quan điện tử.

Bên cạnh đó, Luật Hải quan (sửa đổi) tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính về hải quan như: Giảm các chứng từ tại bộ Hồ sơ hải quan, quy định rõ thời hạn làm thủ tục hải quan, giảm thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa xuống 8 giờ làm việc kể từ thời điểm người khai hải quan xuất trình hàng hóa cho cơ quan Hải quan.

Luật cũng áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra, giám sát hải quan; có chế độ ưu tiên, tạo thuận lợi về thủ tục hải quan cho DN đáp ứng đủ điều kiện – đây là một loại hình quản lý đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, ngành kinh tế mang lại hiệu quả quản lý cao và đã trở thành thông lệ quản lý hải quan của nhiều nước theo các Chuẩn mực về áp dụng quản lý rủi ro của Công ước Kyoto sửa đổi, cũng như các cam kết quốc tế trong khuôn khổ WTO, ASEAN…

Tăng thẩm quyền cho lực lượng hải quan

Luật Hải quan (sửa đổi) đã bổ sung thẩm quyền cho cán bộ hải quan như được truy đuổi, tạm giữ người, dừng phương tiện… Đối với những trường hợp có căn cứ cho rằng có hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan, Đội trưởng Đội kiểm soát hải quan, Hải đội trưởng Hải đội kiểm soát trên biển có thẩm quyền dừng phương tiện vận tải, tạm giữ người, áp giải người vi phạm, việc thực hiện giống quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Ngoài ra, khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì cơ quan hải quan, công chức hải quan có thẩm quyền khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thực hiện các hoạt động điều tra theo quy định của pháp luật.

Điểm đáng chú ý nhất, Luật Hải quan (sửa đổi) quy định rõ việc trang bị và sử dụng trang thiết bị kỹ thuật, phương tiện phục vụ phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới. Theo đó, cơ quan hải quan, công chức hải quan được trang bị, sử dụng các phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, vũ khí, công cụ hỗ trợ, cờ hiệu, pháo hiệu, đèn hiệu, thiết bị quan sát, soi chiếu, công nghệ sinh hóa, thiết bị cơ khí, điện, điện tử và các phương tiện khác theo quy định của pháp luật để thực hiện nhiệm vụ phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới…

 Nhiều ĐBQH và chuyên gia kinh tế – pháp luật nhấn mạnh: Luật Hải quan (sửa đổi) là dự án luật rất quan trọng, góp phần rất lớn vào việc thúc đẩy môi trường kinh doanh của Việt Nam, nâng cao khả năng cạnh tranh của Việt Nam và thúc đẩy các hoạt động thương mại. Đặc biệt, với những quy định sửa đổi lần này sẽ có vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế của Việt Nam trong 50 năm tới.